Nu, in de nieuwe tijd, heeft hij zich nog steeds niet
van zijn wilde haren laten scalperen. Zo tourde hij in
de zomer van 2000 met de Literatuur Express van Lissabon
naar Petersburg, waarover hij berichtte in 'De Groene
Amsterdammer'. Serge van Duijnhoven huist momenteel in
een paleis te Brussel en is hier
virtueel te bezoeken. In zijn geheime paleisaltaar is
een crypte gewijd aan de Heilige Drievuldigheid Lord
Byron, Arthur
Rimbaud en Fernando
Pessoa. terug naar boven wij
glommen in het donker ©
Serge van Duijnhoven,
2000
DE
KORTE PIJN (I, II, III)
(De Nachten op
Toer)
I
In een van zijn
brieven schreef
Lord Byron: 'The
great object of
life is sensation.
To feel that we
exist, even though
in pain.'
Hij zag de pijn als de ultieme consequentie van de wil om het leven te ervaren, in al zijn aspecten. Pijn is een slot dat zich om ieder lichaam sluit. Het is tegengesteld, en toch verbonden, aan genot. Het slot kan dicht, het slot kan open. Het metaal waaruit het is gegoten bestaat uit ongrijpbare elementen: verleiding, extase, angst, verlossing. Liefde kan de korte pijnen en beslommeringen van het leven tenietdoen. Het kan ze overstijgen, tot over de grens van de dood. Al was het alleen maar via nakomelingen, een onverwoestbare herinnering, een intieme brief of de liefdevolle inscriptie op een graf. Echte liefde is totalitair. Het laat geen ruimte voor compromis of vrije wil. Alle Lust verlangt naar eeuwigheid. De transcendentie van het tijdelijke. Eros is verstrengeld in de pezige klauwhanden van Thanatos.Waar eindigt het liefhebben, en begint het verwonden? Waar eindigt de verliefde blik en waar begint bezitsdrang? Waar eindigt tederheid en begint roofzucht? Waar eindigt het redeloze van de drift - het verlangen naar bevrediging, en waar begint de drang naar overgave en vernietiging? During sex we are timelocked as in war, dicht de Engelse muzikant Peter Hammill in een van zijn liederen. Sex draait de tijd op slot. Er is alleen nog het moment. En ieder moment is een hypnotisch staren, een fixatie op een climax. Tijdens de belegering van Sarajevo hoorde ik regelmatig dezelfde constatering, bij monde van de Bosnische bevolking: 'De oorlog heeft ons bestaan op slot gedraaid. De tijd bestaat niet meer. Horror vacui. Ons heden is verzegeld met een code waarvan niemand de precieze cijfers kent. Toekomst en verleden drijven steeds verder van ons weg. Er is alleen een nu dat eindeloos is, verdikt en zwart als stroop. Elke dag kan ook de laatste zijn, een dag des oordeels.' Bij iedereen in de belegerde stad leefde de hoop op een bevrijding, een einde van de belegering, een ingrijpen van de Alliantie. Maar dat liet jaren op zich wachten. De gerichtheid op het einde, is ook eigen aan de wereld van de lusten en de pijn. De lust wil dat het einde niet meer op zich wachten laat (Hoor de gevleugelde stem van Johnny van Doorn die exaltatisch in theater Carré ooit zijn gedicht voordroeg: Komtoch eens klaarrrr klooootzakkkk!!!!), de pijn wil dat het over is. Een 'korte pijn' is eigenlijk een onmogelijkheid, een vals begrip. Want wat is korte pijn? Voor wie werkelijk pijn lijdt, of echte wanhoop en smart beleeft is er geen 'kort' of 'lang'. Er is enkel de pijn van het moment; en die kan eeuwig lijken. Vanuit Boeddhistisch perspectief is heel dit aardse leven 'korte pijn'. De dood zal echt niet slechter zijn dan het leven, integendeel, in ieder geval is een dode van de aardse pijnen verlost en vergeleken bij de eeuwigheid is heel dit tijdelijk theater bagatel. Troost kunnen we putten uit het feit dat ieder mens succesvol sterft. 'No need to worry; we all die succesfully', verkondigde de Tibetaanse monnik Chogyam Trumpa die in exil leefde in Boulder, Colorado, waar hij zich uiteindelijk even vastberaden dood zoop als de dichter Fernando Pessoa een halve eeuw eerder deed in Lissabon. In vino veritas. De grote vraag voor ieder van ons blijft hoe 'het' uiteindelijk komen zal. Met of zonder pijn, en indien pijn onvermijdelijk is, van welke aard is zij dan zijn, hoe zal het voelen? Als een nevel die zich aan ons netvlies vastvriest? Als bittere koude, helse hitte, een gelukzalige of nare siddering? En dan is er natuurlijk de vraag van het wanneer die we in het gunstigste geval nooit zelf kunnen beantwoorden. Woody Allen zei met een kwinkslag vrij naar Epicurus, dat hij er zich niet echt druk over maakte. 'I don't mind dying. I just don't want to be there when it happens'. Zijn wij er, is de Dood er niet. Is de Dood er, zijn wij er niet meer. To be or not to be - dat is en blijft de vraag der vragen. En of we lafaards blijken of een soort van martelaren die hun pijn kunnen dragen. Daartussen klieft de macabere verschijning met zijn pikhouweel. Hij rammelt met de jaren harder aan het slot rondom ons lichaam, dat open kan en dicht. En alle tijd op slot.
II
Zo komt het
Zo komt het. Waar
geen woorden voor
zijn
hoe je het ook wilt noemen. Het grote geheim van Rumi Djal'alladin, het onvoorstelbare niets van Meester Eckart. Nietzsches niets dat alles is. De reductio ad absurdum van Descartes. De lelijke zwarte leegte van Sartre. Zo komt het. Hoe je het ook wenst of verwenst, of hoe je het je voorstelt: als gapende stilte, als vacuY¨mzee van duisternis als Gods zurige papadem. Zijn uitgespuugd lood als de heerlijke stad, of de berm vol met uitgebrand schroot als de verschroeide oever de verdampte rivier. Als droefenis of lafenis, als wroeging of plezier zo komt het en komt het en komt het ook hier als het einde dat komt zo komt het geheid als het eind zonder einde, als het eind van de tijd. Of zo komt het als het begin juist van de eeuwigheid. Zo komt het als as in je mond, als pis in je strot als knikker vol stront, als een vrucht in de rot. Met een reutel, een keutel een rochel of een scheet. Zo komt het als het komt ijskoud of gloeiend heet zo komt het klaar of komt het af in de cabine of het graf. Als laatste of op kop. Of anders komt het op z'n kop als acrobaat of als de zot, als vadsig vod of dwaze operettegod. Als kip zonder kop speedskiër of coureur, onder de doping of op dope. Als wielrenner of coureur zo komt het op of om de bocht als loper of chauffeur. Zo komt het broodnuchter of met een stuk in de kraag zo komt het vlug. Zo komt het traag als kop of munt. De bingo of het lot als blackjack of als de jackpot als de sleutel of als slot. Als paleis of als krot. Zo komt het als het gat in de grond of het wak in het ijs. Zo komt het als klier of als tocht door een kier. Als Kruis of kut, als kus of kruisiging zo komt het als Jezus of het Zilt als doornenkroon of als onttroning als bisschop in habijt of als Schot in een kilt als pijniging of marteling zo komt het als een speenvarken dat gilt, als het lam dat wordt gekeeld en zo komt het als het laatste dat je hebt gewild als braaksel komt het of als laatste woord dat je over de lippen komt. Als lucht die je ontvliedt. Zo komt het als een stem een roeping. Of als het einde van het lied als de ping van een triangel, als roffel of als stoot. Als het rood van het bloed of het bruin uit de goot. Als donder of als bliksem. Als pauze of als paukeslag als serene rust zo komt het of als eeuwige koopzondag
als dag van de
wrake of als
brandend zand
als harde nacht komt het of als de ochtend voor het vallen van de krant als slaap of als ontwaken. Als kanker of gangreen. Zo komt het als Lucullus heer der vraatzucht, of als vel over been als Jeanne d'Arc of zuster Ursula, Bernadette of Maria of om het even welke maagd met anorexia zo komt het als zij of hem of haar als gruwel met een bereklauw als kindje met een rammelaar zo komt het, als de hengst met de hamer als tik van de klok, als een striemende zweep of de zwiep met een stok als een zwaai met de scepter of een crash in je laptop
zo komt het als
schroeiende keel
of verstokkende klank, als de geur van lavendel of niet te harden stank als een koude douche, een dampend bad als zachte sofa, poef of pijnbank of het bed der natuur, als aarde water lucht of vuur zo komt het - en liefst nog op het gods- onmogelijkste uur. Met een stijve pik of met een masker. Als tepelklem mister Piercing of Tattoo, als krachtstroom op je schokkend hart als een afgestroopte pels. Zo komt het hemels zo komt het hels, zo komt het als roos of als de spijker in het vlees zo komt het als honing of als gif als een pil uit een doos of een lik uit een pot stroop. Zo komt het als modder in een loopgraaf, als angst na de hoop, of als de wanhoop komt het als een lus met een knoop en verder komt het als een assegaai of een machete, als een schroef of een vijs, als een hooivork of een zeis en zelfs als balpen komt het uit een boog als het mes op de keel dan of als een banale bezemsteel. Zo komt het en met of zonder gevoel, als een spies aan de grill. Als een paal door je anus of als een pijl in je bil. Als een visgraat in de keel of als de scherf van een granaat zo komt het. Als bakermat of bakerpraat zo komt het onder de stress en overwerkt maar soms ook glad en onbemerkt. Zo komt het als spion of private eye, als een omgelegde pion, als schaakmat of als patstelling zo komt het stipt en efficiënt zelfs al komt het te laat. Zo komt het stroef en stram of in soepele spagaat in goudbrokaat of vol ornaat. Als koning of als potentaat, als weldoener of moordenaar als een kale baron of een clochard met rafels in het haar zo komt het als hond die knaagt aan ieder been, of als knokige Hein komt het van binnenuit of om je heen. Als de zinkende bodem of het slurpende veen. Als hoogtevrees of overmoed, in voor- of in tegenspoed als de val van een reling of de sprong voor een trein, als de macabere danser komt het of het mollige ketje. Als stijve hark of als verkreukeld servetje. En in repen of in moten of als slierten spaghetti als strooisel, witte sneeuw of als kleurig confetti. Als onzekere zekerheid komt het als machtig mysterie of macht der ongrijpbaarheid zo komt het en komt het en komt wat er komt uit de hoogte der hoogten of het diepst van de grond hoe het ook komt, het blijft een gok: wat je wint, wat je verliest als ons leven zich in nevel
aan ons netvlies
vastvriest
III Ik wil dat je mijn bedoelingen doorgrondt ik wil dat je de prijs leert kennen van verlangen de schaal van de dingen, ik wil dat je begrijpt waarom men het aardige overwaardeert
ik wil je horen
zeggen:
'alles dient slechts om te winnen alles is taktiek; wij spelen allemaal'
ik wil dat men ons
geheim zal bewaren
dat we elkaar geruisloos achtervolgen als jagers ik wil dat we bereid zijn onze ziel in te zetten (achteloos) zoals we een munt inwerpen bij een gokautomaat
ik wil de tijd
terug dat ik wijs
werd uit mijn
dromen
ik wil de tekens terug die ik heb nagelaten op je huid ik wil je kunnen voelen met mijn ogen in het donker met mijn vingers nagaan waar je bent geweest
ik wil dat jouw
handen me in koele
lakens wikkelen
ik wil zien of jouw zijde van de mijne verschilt ik wil dat je sterker zal zijn naar het einde ik wil je laten denken dat je wint
ik wil dat je je
zonder mij een
vondelinge voelt
een zonderlinge in de leegte, ik wil je zien bibberen in de kou. Ik wil je zwetend, warmgewreven ik wil je hondsdol, biddend om berouw
ik wil dat je mijn
gedachten kunt
lezen
ik wil dat je mijn hart kunt raken op de fatale plek. Het interesseert me niet wie de wonden veroorzaakt. het interesseert me niet hoeveel het er zijn. ik wil alleen belang stellen in wat me beheerst. ik wil op een prachtige plek zijn als ik sterf ik wil kunnen verdrinken in een Rode Zee
me verwonden aan
een giftig koraal,
aanspoelen
op een hagelwit strand, met jouw smaak nog op mijn lippen. Ik wil je niet kapotmaken ik zou niet weten hoe. Kon ik maar zeggen: ik zal je vergeten. Kon ik maar zeggen: ik laat je met rust maar liegen kan ik niet ik denk altijd aan je, echt waar
ik zal voor altijd
aan je denken
© Serge van Duijnhoven, 2000
Serge van Duijnhoven: sergevanduijnhoven@skynet.be BOEKINGEN Stichting Schrijvers School Samenleving Huddestraat 7 1018 HB Amsterdam tel: 020-623.49.23 UITGEVERIJ Uitgeverij De Bezige Bij Van Miereveldstraat 1 1071 DW Amsterdam Tel: 020-3059810 Fax: 020-3059824 E-mail: info@debezigebij.nl site: http://www.debezigebij.nl/ |
Rottend Staal Online, vrijwel dagelijks ververst
© Serge van Duijnhoven/Rottend Staal Online 2000-2003. Auteursrecht
berust bij de auteurs op basis van de Auteurswet 1912. Er mag niets uit deze
website worden overgenomen, opgeslagen op media ter verspreiding onder derden,
gepubliceerd of anderszins verveelvuldigd zonder uitdrukkelijke, voorafgaande
schriftelijke toestemming van de auteurs.