BKNR0026: BENZINE: GEDICHTEN
De hier verzamelde 37 gedichten van de Groningse dichter
Bart FM Droog (1966) vormen zijn tweede bundel, na Deze dagen.
Zijn poëzie doet aan die van de Maximalen denken. De gedichten
- merkbaar geschreven om voorgedragen te worden - gaan over snel leven
('vandaag is het Warschau / dus dit zal woensdag wezen'), over nergens
thuis zijn ('werk / bij het woelen van volk in volle / verre wijken,
uitgeweken leef ik' - uit het openingsgedicht 'Benzine, benzine'). Wat
dit laatste betreft sluit hij ook aan bij de poëzie van bijvoorbeeld
Slauerhoff. De zwakte van Droogs poëzie wordt gevormd door zijn
soms flauwe, grappig bedoelde formuleringen als 'Kom, kommertijd', 'dichter
dan, dan dichtst / kan zijn dicht ik', 'altijd in voor elke grol / o
god, wat hadden we een lol'. Wellicht werkt zoiets op het podium, niet
op papier. Passend omslag, met daarop een jerrycan.
(Ko van Geemert, St. Nederlandse Bibliotheekdienst, 1-2-2001)
GEEN DADEN, MAAR WOORDEN
(...) Bart Droog, onvermoeibaar podiumbeest, verwart, evenals
veel van zijn vrienden, cyberspace met de werkelijkheid: 'Spartelde
in de baarmoeder / van deze dagen / nieuwe eeuwen tegemoet // in beeldschermgloed
/ knalden uit boxen / helse kreten door het vlees' (...)
(Piet Gerbrandy, De Groene Amsterdammer, 27-1-2000)
DROOG KOMISCH
Natuurlijk is Droog komisch. Hij moet wel. In zijn tweede bundel
Benzine scheurt hij door Europa. In een Opel Vectra of in
een dubbeldekstrein. Zelfs een fikse zwempartij staat op zijn programma:
'De Carmina Burana zingend/ togen wij naar het Noorden/ om met zeehonden
op te zwemmen/ in het zog van het eiland'. Aldus het eerste kwatrijn
van het gedicht 'Oerol'. 'Oerol' is, getuige het tweede kwatrijn,
een dichtersgedicht: 'denkend aan Holland/ stapten we in de zee/
waar ontploffende potvissen/ boem-boem paukeslag knalden.' Dat zijn
er twee, waarvan Marsman verderop in dit gedicht nog een keer terugkomt.
In het derde kwatrijn treft de ietwat onderlegde poëzielezer
vader en zoon Campert aan. Lees dat maar zelf in de bundel Benzine
van de dichter Bart FM Droog (1966) die als een van de 'Dichters
uit Epibreren' naam maakte op de Nederlandse, Vlaamse en zelfs Britse
poëziepodia. Bart debuteerde in 1998 met Deze dagen,
een bundel die collega J.A. Deelder de kwalificatie 'nieuwe klassieker'
ontlokte. Deelder is ook komisch.
(TV, De Gelderlander, 12-1-2001)
NIEUWE DICHTBUNDELS
Een weemoedige blik op heden, verleden en zichzelf komt van nog zo'n
ouwe dichter-schrijver die nooit verloren gaat: Simon Vinkenoog (72).
In De ware Adam (Passage, fl. 37,50) staat het prachtige Café
Eylders, juli 1950, geschreven voor Remco Campert. Wat een in bebop
verpakte weemoed!
Het kan ook heel anders, directer, met minder omhaal van woorden. Neem
Bart FM Droog (34) die veel Weltschmerz over je uitstort. In Benzine
(Passage, fl. 25) gaat het over een vallei des doods, dode
zeemeerminnen, de sterfdag van zijn vader en een stervende eeuw die
niet dood wil. Veel reizen, liefst per auto (waarom een Vectra?), veel
verlangen, veel verlokkelijke troosteloosheid.'
(Menno Schenke, Algemeen Dagblad, 15-12-2000)
(...) En natuurlijk waren daar de Dichters uit Epibreren met wie
ik, na afloop van de avond en een aansluitend feest met gratis drank,
goudgebroekte groupies en Jules Deelder, in één en dezelfde
slaapruimte belandde. Een vuistgevecht met Bart FM Droog leverde mij
tenslotte een hevig bloedende lip op. Desalniettemin dutte ik vredig
en vreugdevol in, wetende dat tijd alle wonden heelt.
En dat is maar goed ook, want hoe zou ik anders objectief en vol van
blijdschap nog kunnen schrijven dat collega Droogs nieuwe dichtbundel
de moeite van het aanschaffen waard is. Hij verscheen bij Uitgeverij
Passage, heet Benzine, bevat 37 gedichten, en kost fl. 25,--.
Het monumentale 'Jong waren we' is erin opgenomen en het herkenbare 'Wachtend
op Machteld'. Verder een aantal on the road gedichten met aansprekende
titels als 'Benzine, benzine', 'Tankstation' en 'Vectra in Drenthe'.
Dat een goed gedicht elke discussie over 'podiumdichters', 'verstaanbare
poëzie' en de mogelijke genialiteit van Ilja Leonard Pfeijffer
overstijgt bewijst 'Wolf': Ben niet geschikt voor dagelijks gebruik /
ga voorbij aan liefde; ken lust / en vooral de lasten die dit /
gehavend lijf torst, dag op dag // en de vrouw die ik me herinner /
was niet jij, maar jij op die heuvel / nabij de Zwarte Zee, ik weet /
je lachen en de wind - // hoe alles aan me voorbij gaat / ook jij,
keer me naar / verre landen en terug / vloeit water over stranden.
Lang leve de dichtkunst!
(Ronald Ohlsen, Vera Krant #22, 5-12-2000)
TUSSEN IJSKOUD IJLBREIN EN
BENZINEDAMPEN
De nieuwe bundel van de Groninger dichter Bart FM Droog heet Benzine.
Verhalende gedichten en dichtende verhalen.
De Groninger dichter uit Epibreren Bart FM Droog is altijd onderweg,
zonder zich moeite te geven ergens aan te komen. Dit tekent hem als
dichter, want ergens aan te komen is dood voor de poëzie en daarom
is de poëzie van Bart FM Droog altijd onderweg zonder ergens aan te
komen.
In zijn nieuwe dichtbundel Benzine vinden we de dichter dan
ook en route. 'Het wegdek dansend in zonnegloed / de ramen open, in
oren verkeers- / geraas in dampen van snel leven' zo heet het in de
eerste strofe van 'Tankstation'. Of neem de laatste strofe van
'Zuid': 'zwart asfalt / groene berm / blik vooruit // zuid.' En in 'Vectra
in Drenthe' zegt hij het met zoveel woorden: 'onderweg het beste
bestaan'. In gedichten als deze roept Droog in eenvoudige woorden
beelden op, waarbij de poëtische suggestie vooral in stand wordt
gehouden door de omissie van lidwoorden en persoonsvorm. Zo ontstaat
het Drooggedicht als een klein verhaal zonder een punt, dat de weg
openlaat naar een volgend gedicht en dit gaat met behulp van
benzine, want Bart FM Droog is een dichter van deze tijd. Wat
natuurlijk niet wil zeggen dat Droog nooit ergens bij stil staat; in
het mooiste gedicht van de bundel, '25 maart', staat hij stil en
laat het einde open. Maar '25 maart' staat helaas op zichzelf in een
geheel van dichterwoorden die ongeveer het midden houden tussen
ijskoud ijlbrein en benzinedampen. En dan zijn er nog de verzen
waarin de millenniumwende in poëtisch perspectief wordt geplaatst
en waarin de dichtersziel een hoger vlucht neemt: 'nog honderden
jaren / toog een rood spoor / hoog in de luchten / van alle planeten
voorbij'. Waaruit blijkt dat Droog, wanneer het onderwerp hiertoe
aanleiding geeft , heus niet bang is voor grote woorden. Af en toe
verschijnen zulke woorden ook in een gedicht dat begint met aardige
beelden en indrukken te geven, die echter toewerken naar de laatste
strofe, waarin bij wijze van vondst een historisch correcte clou
verschijnt: lees het ’n diepte vereeuwigd' dat het gedicht 'Oerol' uitluidt.
In vrijwel alle gedichten wordt de inspiratie gevonden in het leven
van de dichter, die zich ergens in Europa op weg bevindt naar
nergens, wat ook nog al eens wil leiden tot flauwiteiten zoals het
dichterlijk voor zich uit mompelen in 'Trainspotting' en de melig
opgedirkte ballade 'Wachtend op Machteld'. Liever lees je dan het
verhalend gedicht 'Jong waren we' en het verdichte verhaal
'Overmoed' waarin Droog met genadige zelfspot zijn plaats aanduidt
in verleden (op de barricades) en heden (achter de bar). Na zulke
ontboezemingen wil je het boekje op verzoek best een kwartslag
draaien om heel hard AAA! te roepen, zoals we dat gewoon zijn in
Epibreren.
(Minke Muilwijk, Nieuwsblad van het Noorden 1-12-2000)
Onder de titel Benzine verscheen een nieuwe bundel van de
Groninger dichter Bart FM Droog. De bundel bevat 36 gedichten die
voor een deel eerder werden gepubliceerd in diverse bloemlezingen en
tijdschriften, waaronder 'Roet' en 'Tzum'.
Droog debuteerde twee jaar geleden met de bundel Deze dagen
en heeft nu zijn thematiek van vriendschap en romantisch nihilisme
verder uitgewerkt.
Bart FM Droog: Benzine. uitgeverij Passage,
Froningen. Prijs: fl. 25,00.
(Jacob Moerman, Drentse Courant/Groninger Dagblad, 29-11-2000)
(terug naar boven)
Dinsdag 21 november presenteerde Bart FM Droog op zijn eigen,
onnavolgbare wijze zijn nieuwe bundel Benzine. Ook deze bundel is
weer uitgegeven door uitgeverij Passage. De omslag is ontworpen door
de Groninger beeldend kunstenaar Eduard Bezembinder. Bij de
presentatie waren voordrachten van Daniël Dee, Sieger M. Geertsma,
Menno Wigman, Arjan Witte en De Dichters uit Epibreren, met muziek
van Jan Klug en Janfie van Strien. 'Benzine' is te koop voor fl
25,-. Ter compensatie was bij de presentatie rood-gealcoholiseerd
druivensap in ruime mate voorradig. Op 6 december is Bart FM Droog
nogmaals te aanschouwen, en wel in Vera, waar ook de formatie
Cousin-X zal optreden.
(Loeks, 28-11-2000)
Verder traden op die avond op, in een 'vrije stijl' dicht-, dans- en
muzieksessie met bovengenoemden: Max Niematz (dans en
piano), Petra Else Jekel (dicht en dans), Volken B. de Vlas (muziek
en dicht), Cornelis van der Wal, Tsead Bruinja, Kasper Peters en Ronald Ohlsen
(dicht). Arjan Witte was niet van de piano weg te slaan en Menno
Wigman bespeelde driftig de djembé.
(terug naar boven)
OP WEG NAAR BETERE OORDEN
Bart FM Droog staat bij menigeen bekend als een poëzieactivist, met
een sterke voorkeur voor performen van eigen werk. Het liefst op
originele en onstuimige wijze. Het absurde in zijn performance is niet
van de lucht. En dat performen doet hij meer dan graag. Vaak is hij
dan ook ergens onderweg aan te treffen, van podium naar podium, van
uithoek naar uithoek. Als het even kan heel Europa door. Ook reizen is
een grote passie van hem.
ZUID
In de spiegel
verdwijnen steden
in mijn sporen
blauwe borden
witomlijnd
wijzen de weg
zwart asfalt
groene berm
blik vooruit
zuid.
Het gedicht ZUID is zo'n verwoord voorbeeld van zijn passie voor
reizen. Het geeft een helder, pakkend beeld van een persoon die
waarschijnlijk zojuist begonnen is aan een (lange) reis. Zelfs op
semantisch niveau klinkt dit nog door; de begin- en binnenalliteraties
(bijv: spiegels, steden, sporen; of: zwart asfalt) volgen elkaar in
snel tempo op en rijgen het gedicht / de reis aaneen. Met afstand (in
een spiegel ziet de persoon zijn sporen) neemt hij afscheid van zijn
thuis en misschien zelfs van zijn verleden. Maar het is niet met
weemoed, pijn of verdriet, want het is met de blik vooruit. Ten
avontuur schreeuwt het gedicht naar de lezer, die achterblijft met een
nieuwsgierig gevoel naar zal komen.
De gangbare gedachtegang van hedendaagse poëziekenners is (helaas)
nog steeds dat performende poëzie leeg wordt op het moment dat men
het op schrift naleest. Dit gedicht bewijst het tegendeel. Zowel op
podium als op schrift blijft het lopen als een goed geoliede trein en
verliest het niets aan zeggingskracht.
Het is zelfs zo dat de dichter, onbedoeld, zo zijn eigen credo in dit
gedicht heeft gestopt. Hij rekent namelijk af met zijn voorgangers
(waarvan hij de sporen heeft overgenomen of zich juist tegen af heeft
gezet?). Verder laat hij zien hoe het dan wel moet: helder, beeldend
en voor eenieder begrijpelijk. Bij voorkeur ook zo kort mogelijk,
zeggen wat je zeggen moet, en verder geen poeha. Dit wordt nog eens op
semantisch niveau ondersteunt door het feit dat het gehele gedicht
slechts uit een enkele zin bestaat.
Er wordt ook nog een verwijzing naar de toekomst gedaan: blik
vooruit// zuid. Het zegt: pas op!, men kan nog een hoop van deze
dichter met zijn eigen poëtica verwachten. En ook: poëzie is niet
alleen op schrift, maar boven alles toch nog steeds, zoals het
ontstaan is, oraal bedoeld en voor je publiek mag je best je best
doen. Het is tenslotte, naast alle Goddelijke inspiratie, ook gewoon
je vak. Dit gedicht zou niet misstaan als openingsgedicht van een van
zijn bundels.
En zo zijn we weer terug bij het begin: Bart FM Droog is een poëzieactivist,
die niets moet hebben van interieurgeneuzel van onverstaanbare
dichters. Dan gaat hij liever op weg naar betere oorden, waar poëzie
brandt als de zon.
(terug naar boven)
ZOGPOËZIE
(uit een recensie over het Oerol-Festival
1998)
En dan zijn er de dichters die Zogpoëzie schrijven, wat dat ook mag
betekenen. In elk geval schuimt en bruist het in hun verzen. Bart FM
Droog laat ons in het woorddronken gedicht 'Oerol' weten: `De Carmina
Burana zingend/ togen wij naar het noorden/ om met zeehonden op te
zwemmen/ in het zog van het eiland.'
(Kester Freriks, NRC Handelsblad, 20-6-98)
(terug naar boven)
STATISTIEK VAN VERMELDE GEDICHTEN In deze tijd van het
cijfermatig verkrachten van poëzie door tal van onzinnige enquêtes en
onderzoeken kan een dichter natuurlijk niet om de kille cijfers heen die van
recensenten afkomstig zijn:
| titel |
# meldingen |
positief |
neutraal |
negatief |
| Benzine, benzine |
2 |
|
2 |
|
| December 1999 |
1 |
|
1 |
|
| Dichtersdicht |
1 |
|
|
1 |
| Eurozapper |
1 |
|
1 |
|
| Foetus |
1 |
|
|
1 |
| Jong waren we |
2 |
2 |
|
|
| Kom, kommertijd |
1 |
|
|
1 |
| Millenniumwende |
1 |
|
|
1 |
| Oerol |
3 |
2 |
|
1 |
| Overmoed |
1 |
1 |
|
|
| Strandhallucinatie |
1 |
|
1 |
|
| Tankstation |
2 |
|
2 |
|
| Trainspotting |
1 |
|
|
1 |
| Vectra |
3 |
|
3 |
|
| Wachtend op Machteld |
3 |
|
1 |
2 |
| Wolf |
1 |
1 |
|
|
| Zuid |
2 |
1 |
1 |
|
| 25 maart |
2 |
1 |
1 |
|
| titel |
# meldingen |
positief |
neutraal |
negatief |
| totaal |
29 |
8 |
13 |
8 |
|
|
